Tên di sản : Hầm chỉ huy của Tỉnh đội Thanh Hóa thời kỳ 1965-1973

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : 4791/QĐ-UBND

Giới thiệu

Vị trí xây dựng căn hầm:

Thiệu Châu là một xã nằm bên hữu ngạn sông Chu, được trải dài từ tây sang đông (từ núi Go đến chân núi Đọ), cách trung tâm huyện lỵ Thiệu Hoá khoảng 5km, cách Thành phố Thanh Hoá 15km. Phía Bắc giáp xã Thiệu Nguyên; phía Nam giáp xã Thiệu Giao và xã Đông Thanh (huyện Đông Sơn); phía Tây giáp xã Thiệu Đô; phía Đông giáp xã Thiệu Vân và Thiệu Tân.

Địa hình xã Thiệu Châu tương đối đa dạng bao gồm đồi núi, sông, ao hồ và hệ thống kênh mương tương đối dày đặc. Ngoài những cánh đồng rộng, dài, còn xen lẫn núi, đồi như núi Go là ngọn núi đất cao đến 30m, có diện tích 10ha, chủ yếu là đất đỏ Bazan, trước đây cây cối rậm rạp, có nhiều muông thú sinh sống; núi Đồng Chài (nơi có căn hầm), một quả núi nhỏ và thấp nằm giữa cánh đồng (gọi là trại Mã Cầu). Đây là những điều kiện thuận lợi để Tỉnh uỷ quyết định chọn nơi này để xây dựng hầm. Trong những năm chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ, với điều kiện tương quan lực lượng chênh lệch và quân địch chủ yếu dùng không quân và hải quân thì căn hầm được xây tại đây đã hạn chế được rất nhiều sức oanh tạc của quân giặc. Đối với hải quân thì đây là địa điểm xa căn cứ hậu phương của địch. Hơn nữa, hầm được xây dựng ở địa bàn rừng núi thì lực lượng quân đội của ta rất quen thuộc và thuận lợi trong tác chiến. Đồng thời, đây là địa bàn ở xa những mục tiêu đánh phá của địch nhưng lại rất thuận tiện cho việc chỉ huy tác chiến của Tỉnh đội, đảm bảo yếu tố bí mật và bất ngờ, tiến lui đếu thuận lợi. Căn hầm gần với sông Chu và đê sông Chu, từ đây có thể đảm bảo việc liên lạc bằng điện tín vừa đảm bảo thuận lợi về đường giao thông lên các xã ở miền núi và đồng bằng. Dãy núi Go trở thành vũ khí khá lợi hại cho bộ đội ta khi đặt pháo ở những sườn núi để khống chế sự sát thương của quân giặc.

Cấu trúc:

Hầm được thiết kế theo kiểu chữ chi, có hai cửa: Cửa phía tây bắc cao 1,7m, rộng 80cm, âm so với mặt đất hiện nay 60cm. Cửa phía Đông bắc có kích thước giống cửa phía tây bắc, âm so với mặt đất là 150cm. Đường hầm dài khoảng 10m chia thành bốn nhánh hình chữ chi, trung bình mỗi nhánh hầm có độ dài khoảng 2,5m. Phần tường hầm cao 1,4m, xây bằng 17 hàng gạch, kích thước mỗi viên gạch rộng 10cm, dày 6cm, dài 12cm. Phía trên xây theo kiểu mái vòm, chất liệu bằng bê tông, xi măng, sắt và bê tông. Phần giáp ranh giữa mỗi hai nhánh hầm được thiết kế một lỗ thông hơi có đường kính 15cm.

Nền hầm lát gạch, dưới nền được xây những bệ gạch để làm chỗ ngồi làm việc và hội họp bàn phương án tác chiến. Bệ gạch rộng 40cm, cao 33cm. Phần bệ gạch này được xây ở nhánh hầm thứ hai và thứ ba. Trên nóc hầm xây bằng gạch có độ rộng 2m và dày 50cm nhằm mục đích tạo thêm sự chịu lực cho căn hầm, bảo đảm sự an toàn cho các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của tỉnh đội.